__________________________________

3. Glossary of Polish and Russian Words

_______________________________________

A. Polish*

ansa, animosity

arkusz, sheet of paper

awans, promotion

baba (pej.), woman

badać, study

bankiet, banquet

bamśń, fable, tale

bełtać, stir

biały, white

bić, beat

blamanż, blanc mange

błahy, trivial

błazen, buffoon

błogi, blissful

błoto, mud; swamp

boczyć (się), look askance

bok, side

bonza, bonze (Buddhist monk)

bosy, barefoot

bόb, bean

bόg, god

bόl, pain

bόr, pine grove

bόść, bodę, gore

brać, biorę, take

brama, gate

broda, beard

bronz, bronze

brόdka (dim.), beard

brud, dirt

brudziό, soil

brzeg, bank, shore

brzytwa, razor

buk, beech

burza, storm

być, jestem (pres.), będę (fut.), be

byk, bull

car, czar

cegła, brick

cera, complexion

cesarz, emperor

chichotać, giggle

chleb, bread

chlop, peasant

chlopiec, boy

chodzić, walk

chory, sick

chod, walk

chwalić, praise

chybić, miss

chytry, cunning

ciało, body

ciąć, tnę, cut

ciągnąć, pull

ciąża, pregnancy

cichy, quiet

ciec, ciekę, drip.

cielesny, corporal

cielę, calf

ciemny, dark

cierń, thorn

cierpnąć, be numb

cięgi (pl.), beating

ciężar, load

ciężki, heavy

ciężyć (or ciążyć), weigh upon

ciskać, hurl; pinch

cisnąć (pf., see ciskać)

cnota, virtue

czar, spell

czas, time

-cząć (see zacząć)

cząstka, particle

czcić, czczę, worship

część, czci, honor

część, part

człon, member

czołgać (się), crawl

czoło, forehead

czόłno, boat

cztery, four

cztę (arch., 1 sg.), read

czwarty, fourth

czworo (collective), four

czynić, do

czysty, clean

czytać, read

ćma, moth

ćwierć, quarter

dać, give

dar, gift

darzyć, present with

dąb, oak

dążyć, strive

deck, tchu, breath

dłόto, whittle, chisel

dłuhać, burrow

długi, long

dłuży�, lengthen

dno, bottom

dogodzić, accede

dom, house

donica, pot

dowcip, wit

drachma, drachma

drągal, beanpole

droga, road

drόp, dropia, bustard

drόh, drobiu, poultry

drugi, second

drużyna, team

drzeć, tear

drzewo, tree, wood

duch, spirit

dusza, soul

dwa, two

dworek, farmhouse

dworzec, railway station

dychać, pant

dym, smoke

dynia, pumpkin, squash

dziad, old man, beggar

dziąslo, gum

dziecko, dzieci (pl.), child

dziedziniec, courtyard

dzień, dnia, day

dzierżyć, hold

dziesięć, ten

dzięcioł, woodpecker

dziura, hole

dziw, wonder

dźwięczeć, sound

dźwięk, sound

dżuma, plague

gad, reptile

gaj, grove

gangrena, gangrene

ganić, blame

garb, hump

gardzić, scorn

garnek, pot

gasić, extinguish

gawiedź, rabble

gąbka, sponge

gąsior, gander

gąska (dim.), goose

geniusz (B.d.C.: gieniusz), genius

geografia (B.d.C.: gieografja), geography

gęba, mouth

gęgać, cackle

gęś, goose

giąć, gnę, bend

giez, gza, horsefly

gigant, giant

gil, bullfinch

ginąć, perish

głodny, hungry

głodzić, starve

głowa, head

głód, hunger

głóg, hawthorn

główka (dim.), head

głuchnąć, grow deaf

głuchy, deaf

gnić, rot

gnieść, gniotę, squeeze

gnoić, dung, fertilize

gołąb, gołębia, dove

goniec, courier

gonić, chase

gorzeć, blaze

gość, guest

gościniec, highway

góra, mountain

grodzić, fence (in)

grosz, a copper coin

grozić, threaten

grób, grave

gród, citadel, castle

grzebać, scrape

grzęda, perch

grzęznąć, sink

gula, lump, bruise

gwiazda, star

hańba, infamy

hardy, haughty

herb, coat of arms

hrabia, count

iść, idę, go, walk

jabłko, apple

jąkać się, stutter

jęczeć, groan

język, tongue

kadzić, cense

kalosz, overshoe, galosh

kara, punishment

kark, back of neck

karm, food

karmić, feed

kasa, cash-box

kasza, porridge

kat, hangman

kazać, order

kąsać, bite

kędy, whither

kępa, clump

kęs, bite

kiedy, when

kieł, fang, tusk

kierat, treadmill

kierz, bush

kimono, kimono

kipieć, boil

kisiel, (kind of) jelly

kiwać, wag

kląć, klnę, swear

klucha (pej.), noodle

kluski, noodles

kłaść, kładę, lay

kłos, ear (of grain)

kłuć (kłóć), kłuję, pierce

kmin, caraway seed

koń, horse

koncha, conch

koniec, end

kontredans, contredanse

kopa, stack

kora, bark

kos, blackbird

kosa, scythe

kostka, ankle, knuckle

kość, bone

kot, cat

kowal, blacksmith

koza, goat

kózka (dim.), goat

kpić, ridicule

kraj, country

krawiec, tailor

krew, krwi, blood

kręcie (się), turning

krowa, cow

król, king

krynica, spring, source

krzak, bush

krzątać się, be busy

krzemień, flint

krzywda, wrong, harm

krzywy, crooked

ksiądz, priest

książę, prince

kto, kogo (gen.), who

kuć, kuję, forge

kupiec, merchant

kura, chicken

kurz, dust

kwadrans, quarter hour

kwiat, flower

kwilić, whimper

lampa, lamp

las, forest

lato, summer

lec, legnę, lie down

lecieć, fly

len, Inu, flax

lewy, left (side)

leźć, lezę, creep up, crawl

leżeć, lie

Ięk, fear

Iękać się, dread

Ignąć, stick

lice, face

liczba, number

liczko (dim.), face

liczny, numerous

lis, fox

lizać, lick

Iśnić (się), glisten

lubić, like

Iżyć, insult

łamać, break

łazić, crawl; ramble

łączyć, join

łeb, łba, (animal’s) head

łęk, bow

łgać, łżę, lie (tell lies)

łkać, sob

łowić, catch

łoże (fig.), bed

łóżko, bed

łuna, glow

łup, loot

łupić, rob

łysy, bald

łza, tear

macierz (arch.), mother

mama, mama

martwy, dead

masło, butter

maść, ointment

mateczka (dim.), mother

matka, mother

mazać, anoint

mącić, disturb

mądry, wise

mąka, flour

mąż, husband

mech, mchu, moss

mędrzec, wise man

męka, torture

męski, masculine

męty, dregs

mglić (się), grow foggy

mgła, fog

mgnąć (arch.), twinkle

miasto, city

miąższ, pulp

miednica, basin

miedza, (field) boundary

mieść, miotę, sweep

mięso, meat

migać, wink

milczeć, be silent

milknąć, become silent

miły, dear

mknąć, flit

mleć, mielę, grind

mleko, milk

młot, hammer

mnożyć, multiply

moc, power

moczyć, soak

morze, sea

móc, mogę, be able to

mór, plague

mówić, speak

mrowie, swarm

mróz, frost

mrugać, blink, wink

mruk, grouch

mścić (się), mszczę, take revenge

mucha, fly

mur, wall

muszka (dim.), fly

mydło, soap

myśl, thought

nabór, selection

nagi, nude

naginać, bend down

naparstek, thimble

napięcie, tension

naród, nation

nasz, our

nić, thread

nie, not, no

niebo, sky

niech (particle), let

niemy, mute

nieść, niosę, carry (on foot)

noc, night

noga, leg

nos, nose

nosić, carry (on foot)

nowy, new

nóż, knife

nóżka (dim.), leg

obarzanek, cracknel

obełgiwać, insult

obłok, cloud

obnażyć, denude

obowiązek, duty

obóz, camp

oddech, breath

oddychać, breathe

odpocząć, rest

odpoczynek, rest

odskakiwać, jump away

ogród, garden

ogrójec, the Garden of Olives

ojciec, ojca, father

osa, wasp

osiągać, reach

osiem, eight

ostry, sharp

oś, axis, axle

owca, sheep

owieczka (dim.), sheep

ozdoba, ornament

ozdóbka (dim.), trinket

ósmy, eighth

paczka, package

paka, crate

palić, burn

pan, gentleman

panienka (dim.), young lady

parzyć, burn

pas, belt

pasmo, band

paść, padn�, fall

paść, pasę, tend (cattle)

paw, paxvia, peacock

pełny, full

pełzać, crawl

pens ja, pension

pensum, homework

pęta, fetters

piach (augm.), sand

piana, foam

piasek, sand

piastunka, foster mother

piąć (się), pnę, climb

piąty, fifth

pić, drink

piec, piekę, bake

piechota, infantry

pierścień, ring

pierwszy, first

pierzchać, flee

pies, psa, dog

pieśń, song

pięć, five

piosnka (dim.), song

Piotr, Peter

pisać, write

pisk, squeak

pisnąć, squeak

plac, plaza

pląsać, dance

plenić (się), multiply

pleść, plotę, braid

plon, crop

płaca, payment

płacić, pay

płacz, crying

płochy, timid

płot, fence

po, through, after

pobrzękiwać, tinkle

początek, beginning

poczet, list; train

poczynać, begin

podłoga, floor

poić (B.d.C.: pojić), water (animals)

pojmować, conceive of

pokój, room

pole, field

położyć, lay

pomóc, pomogę, help

ponsowy, scarlet

poseł, messenger

postać, figure

posyłać, send

powrót, return

pożerać, devour

proch, dust, powder

prosić, request

prosię, (young) pig

prośba, request

pruć, pruję (B.d.C.: próć), undo, rip

prząść, przędę, spin

przeć, prę, push

przepłókiwać, rinse

przód, front

przy, at

ptak, bird

pustynia, desert

pycha, haughtiness

rad, glad

rakieta, rocket

rana, wound

ranić, wound

raz, (one) time; blow (in pi.)

rączka (dim.), hand

rdza, rust

rewanż (B.d.C.: rewansz), return match

ręczyć, guarantee

ręka, hand

robić, do, make

robota, work

robótka (dim.), work

rodzić, bear (a child)

rok, year

rozbierać, undress

rozcinać, cut

rozczyniać, dissolve

rozdmuchiwać, fan

rozmachiwać, swing

rozpierać, expand

ród, family; descent

róg, horn

rtęć, mercury

ruch, motion

rudy, (brownish) red

ryba, fish

rydz, saffron cap (mushroom)

ryk, roar

rzadki, rare

rząd, government

rzec, rzeknę, say

rzeka, river

rzezać, cut

rzęsa, eyelash

rżnąć, cut

sad, orchard

sadło, fat

sadzać, plant

sączyć, leak

sąd, judgment, court

sądzić, judge

schnąć (p. tense [arch.] sechł), dry up

schody (pl.), stairs

schodzić, go down

sen, snu, sleep, dream

sensat (arch.), dour person

ser, cheese

sędzia, judge

sfora, pack (of hounds)

siadać, sit down

siadło (arch.), settlement

siano, hay

siarka, sulfur

siąkać, blow one’s nose

siec, siekę, cut

siedem, seven

siedzieć, sit

siejba, sowing

sier ota, orphan

sięgać, reach out

sięknąć (.siąknąć), trickle

silny, strong

siła, force

siny (adj.), (dark) blue

siodło, saddle

skąpy, stingy

skracać, shorten

skutek, result

słać, slę, send

słoma, straw

słowo, word

słońce, sun

słup, post

smark, snot

smutek, sadness

sofa, couch

sowa, owl

sól, salt

spać, sleep

spiąć, zepnę, fasten

spięcie, clasp

spoczywać, rest

sroka, magpie

stać, stoję, stand

stąd (adv.), from here

sto, (one) hundred

stóg, haystack

stół, table

strach, fear

straszyć, terrify

strata, loss

stroić, build

struga, stream

strzał, shot

strzec, strzegę, guard

strzelić, shoot

stuła, (priest’s) stole

stwarzać, create

suchy, dry

suczka (dim.), bitch

suka, bitch

sumienie, conscience

suszyć, dry

swat, matchmaker

syn, son

szafa, wardrobe

szlachta, gentry

ściana, wall

ścienny (adj., see ściana)

ślub, marriage

śmiecie, garbage

śmierć, death

śmie tana, sour cream

śnieg, snow

śnieżny, snowy

średni (adj.), middle

środa, Wednesday

świat, world

świeca, candle

świecić, shine

święcie (adv.), saintly

szedł, szli (p. tense of iść)

szyja, throat

taca, tray

tak (adv.), yes, thus

taki, such

tam, there

taniec, dance

targ, market

tchnąć, breathe

telegraf, telegraph

ten, (pl.) ci, te, this

tędy, this way

tęgi, stout

tępy, dull

tkać, weave

tłok, piston

tłuc, tłukę, pound

tłumić, suppress

tłusty, fat

toczyć, roll

tok, course

tom, volume

topić, melt, drown

tracić, lose

trampolina, trampoline

trudny, difficult

trudzić, fatigue

trwoga, fright

trwożyć, frighten

trzeba, it is necessary

trzepać, dust

trzewia (pl.)> viscera

trzoda, herd, flock

trzy, three

twardy, hard, stiff

twierdzić, affirm

tworzyć, produce

twór, creature

ty, you (sg.)

tykać, touch

ubierać, dress

ubiór, dress

ulegać, yield

umierać (impf, of umrzeć)

umrzeć, die

usługiwać, serve

wada, defect

wanienka (dim.), small tub

warstwa, layer

wart (adj.), worth

wartki, quick

warzyć, brew

wasz, your

waśń, strife

wąchać, sniff

wąs, whisker

wąski (B.d.C.: wązki), narrow

wątek, weft, thread

wątpić, doubt

wąwóz, ravine

wdowa, widow

wejrzeć, look in

węch, scent

wiadomo, it is known

wianek, wreathe

wiara, faith

wiatr, wind

wiązać, bind

widmo, specter

widzieć, see

wiedza, knowledge, science

wie j ski, rural

wielki, great

wiercić (B.d.C.: wiercieć), drill

wierzba, willow

wierzch, top

wierzgać, kick out

wierzyć, believe

wieś, wsi, village

wieść, wiodę, lead

wieźć, wiozę, transport

więzić, imprison

więzy, fetters

wilczyca, she-wolf

wilgnąć, become moist

wilgoć, humidity

wilk, wolf

wioska (dim.), village

wiosło, oar

wlec, wlokę, drag

Włoch, Italian

włóczyć, drag

włos, hair

woda, water

Wodzić, lead

wola, will

wolić, prefer

wozić, transport

wódka, vodka

wóz, wagon, car

wracać (imp., see wrócić)

wrota (pl.), gate(s)

wrócić, return

wróżka, fortuneteller

wróżyć, forebode

wrzeciono, spindle

wstążka, ribbon

wstęga, band

wstyd, shame

wstydzić się, be ashamed

wybór, choice

wycierać (imp., see wytrzeć)

wycinać, cut out

wymię, wymienia, udder

wyprać, wash (clothes)

wyprzeć, push out

wytrzeć, wipe off

wywód, conclusion

wyżynać, mow; cut out

zabierać, take away

zacny, decent

zacząć, zacznę, begin

zaczynać (imp., see zacząć)

zamek, castle

zawłoka, vagabond

ząb, tooth

zbierać, collect

zbiór, collection

zdążyć, be on time

ziarnko (dim.), seed

ziarno, seed, grain

ziąb, chill

ziemia, land

ziębić, chill

zięć, son-in-law

z ima, winter

zlęknąć się, become afraid

złoto, gold

zmysł, sense

znać, know

zorza, dawn

zwęzić, narrow

zziębnąć, chill

zżymać, wring

źrebak, colt

źrebię, foal

źródło, source

żaden, none

żal, regret

żar, heat

żarno, grindstone

żąć (1) żnę, reap

      (2) żmę, wring

żelazo, iron

żłób, crib

żółty, yellow

żona, wife

żyto, rye

Following is a list of letters and diagraphs which are peculiar to Polish with their corresponding phonetic equivalents:

ę, ą = ę, ; before stops and affricates they are pronounced as sequences of vowel and homorganic nasal consonant (em, es, eń), before spirants as nasal vowels, and before l, w as e, o; at the end of a word ę is pronounced as e

ó = u

ś, ź, ć, ń = “soft” (mellow) palatals; before vowels they are spelled si, zi, ci, ni.

h = x; dialectally and in high style h

ł = w (bilabial)

w = v (labiodental)

y = i after hard consonants

ż = ž

ch = x

ki, gi, chi = k’, g’, x’ before vowels.

pi, bi, fi, vi, mi = p’ (or pj) etc., before vowels.

dz, dż = Ʒ, Ǯ

dź = ; spelled dzi before front vowels.

sz, rz, cz = “hard” (strident) palatals š, ž, č.

2. Russian

bába (pej.), woman

bal, dance

beréč, beregú, take care

béreg, shore

berémja (dial.), load

blistát’, shine

bog, god

bogátyj, rich

bolóto, swamp

borodá, beard

brat, brother

brat’, berú, take

brěg, (Ch.Sl., see béreg)

brémja, burden

brosát’, throw

búdka, booth

bytié, existence

car’, czar

čast’, part

čeredá (dial.), turn

črědá, (Ch.Sl., see čeredá)

čúždyj, alien

čužój, strange, foreign

dolbít’, chisel

drémljuščij, dozing

dremúčij (les), dense (forest)

èt’ot, this

glavá, chief, head

glávnyj, main

gnut’, bend

god, year

golová, head

golovnój, (adj.) head

gorjáščij, burning

gorjúčij, inflammable

górod, city

gorožánin, townsman

gospód’, the Lord

gospodín, Mr.

gosudár’, sovereign

grabëž, robbery

grad (Gh.Sl. See górod)

graždanín, citizen

grestí, grebú, row

iskát’, seek

iždivénie, support

izostrít’, whet

javlénie, appearance

kipjáščij, boiling

kipúčij, seething

klevetát’, slander

koljúčij, thorny

kolót’, prick

kon’, horse

konéc, end

koról’, king

koroléva, queen

kóška, cat

kusát’ bite

Igan’ë, lie

ljubít’, love

marúda (dial.), dawdler

mat, checkmate

mat’, mother

mel, chalk

mel’, shoal

mërtvyj, dead

mérzkij, repulsive

mërznut’, freeze

mjatéž, riot

mladój (Cm.Sl. See molodój)

mlěko (Cm.Sl. See molokó)

molodój, young

molokó, milk

mraz’, riffraff

múxa, fly

načálo, beginning

napërstok, thimble

nébo, sky

nëbo, palate

nestí, nesú, carry

nezabvénnyj, unforgettable

nórov, whim

nosít’ carry

nráv, temper

óblako, cloud

odëža (dial.), clothes

odéžda, clothes

ograždát’, protect

osveščát’, light up

osvjaščënnyj, sanctified

ožidát’, expect

padéž, (grammatical) case

padëž, epizootic

paxúčij, odorous

peč’, pekú, bake

péred, before

peredók, (carriage) front

perst, finger

pisánie, writing

pisk, squeak

píšča, food

piščát’, squeak

pitát’, feed

pláksa, crybaby

plavúščij, floating

plen, captivity

plenít’, captivate

piestí, pietú, braid

plyvúščij, floating

počténnyj, honorable

počtënnyj, honored

polón (obs., see plen)

polonit’ (see plenít’)

pomóč’, pomogú, help

porosënok, shoat

pórox, powder

poslánie, message

prax, ashes (of the dead)

prěd (See péred)

prédok, ancestor

prekraščát’, cease

preosvjaščénnyj, Reverend

prevraščdt’, convert

próčit’, intend

prosvéčivat’ shine through

prosveščénie, enlightenment

ptíca, bird

pustít’, leave, let

rab, slave

rábskij, servile

rávnyj, equal

rázum, reason (mind)

robét’, be timid

róbkij, timid

rodít’, bear (child)

rost, growth

róvnyj, level, even

rožát’, bear

roždát’ (see rodit*)

roždestvó, Christmas

rózysk, search

rýba, fish

sbor, collection

seredína, middle

sládkij, sweet

smerdét’, stink

smértnyj, mortal

smrad, stench

sobáka, dog

sobór, cathedral, synod

sólod, malt

soveršénnyj, perfect

soveršënnyj, completed

sovratít’, pervert

sredá, Wednesday

steréč’, steregú, guard

stojáčij, standing

storoná, side

straná, country

Stróit’, build

súka, bitch

svád’ba, marriage

svátat’, arrange a marriage

sveča, candle

svetít’, shine

svistét’, whistle

syn, son

teč’, tekú, flow

tolóč’, tolkú, pound

ubeždát’, persuade

umertvít’, mortify

véred (dial.), boil (sore)

vertét’, spin, turn

vestí, vedú, lead

veztí, vezú, carry (by vehicle)

visjáčij (adj.), hanging

visjáščij (part.), hanging

vlačit’ (obs.), drag

vieč’, vlekú, involve

vljublënnyj, in love

volóč’, drag

vonjájuščij, stinking

vonjúičij, putrid

voróčat’, spin, turn

vórot, collar

vorotít’, turn

voz, cart

voždelénnyj, longed for

vozdvíženie, Elevation of the Cross

vozít’, carry (by vehicle)

voznes�nie, Ascension

vran’ë, lies

vraščát’, turn, rotate

vratá (Cm.Sl.), portal

vraždá, enmity

vredít’, harm

vredénie, introduction

xodít’, walk

xoždénie, walking

zaklánie, slaughter

zakón, law

zapodózrit’, suspect

ždat’, wait

žit’ë-byt’ë, life

žitié, (Saint’s) Life

žran’ë, gluttony

zvučát’, sound

zvuk, sound

* For the relation of Polish spelling to pronunciation see p. 375.